Αύξηση και ανάπτυξη του παιδιού
Η τακτική παρακολούθηση της αύξησης και της ανάπτυξης των παιδιών έχει βασική σημασία για την πρόληψη και την διάγνωση σοβαρών νοσημάτων. Ο όρος «αύξηση» αναφέρεται στην αύξηση του μεγέθους του σώματος ή στην αύξηση των επιμέρους τμημάτων του. Ο όρος «ανάπτυξη» περιλαμβάνει τη διαφοροποίηση του οργανισμού μέσω της οποίας αποκτώνται συνεχώς νέες ικανότητες που διαμορφώνονται από την αλληλεπίδραση των γονιδίων μας με τους εξωτερικούς παράγοντες. Η φυσιολογική ανάπτυξη και αύξηση εμφανίζει ευρέα όρια και είναι δυνατόν να διαφέρουν πολύ μεταξύ των παιδιών.
Φυσιολογική αύξηση
Από την εμβρυική ως την ενήλικο ζωή παρατηρούνται μεταβολές των σωματικών αναλογιών. Επιπλέον υπάρχουν φυσιολογικές παραλλαγές της μορφής του σώματος στα υγιή παιδιά (σωματότυπος). Για την παρακολούθηση της αύξησης υπάρχουν οι καμπύλες βάρους, ύψους και περιμέτρου κεφαλής. Πρόσφατα, η Α΄ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών ολοκλήρωσε τη νεώτερη πληθυσμιακή ανάλυση των καμπυλών αύξησης παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα. Η μελέτη στηρίχθηκε σε αντιπροσωπευτικά δείγματα της ευρύτερης περιοχής Αθηνών, που πιθανότατα αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού και σε ικανοποιητικούς αριθμούς, περίπου 5.000 αγόρια και 5.000 κορίτσια. Στις καμπύλες ανάπτυξης μήκους/ύψους και βάρους (διαγράμματα 1, 2, 3, 4) προστέθηκαν και οι καμπύλες περιμέτρου κεφαλής (διαγράμματα 5, 6 ) και δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ ή ΒΜΙ) από τη γέννηση μέχρι 18 ετών (διαγράμματα 7, 8). Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι δείκτης εκτίμησης της σωματικής διάπλασης ο οποίος εκφράζει τη σχέση του βάρους προς το ανάστημα. Ο ΔΜΣ υπολογίζεται, όταν διαιρέσουμε το βάρος του ατόμου (κιλά) δια του αναστήματος του (μέτρα) στο τετράγωνο. Φυσιολογικά ένα παιδί βρίσκεται από την 3η ως την 97η εκατοστιαία θέση στα διαγράμματα ανάπτυξης.
Οι αποκλίσεις της αύξησης πέραν των φυσιολογικών τύπων αποτελούν σημαντικούς δείκτες παθολογικών διαταραχών. Σε κάθε επίσκεψη στον παιδίατρο πρέπει να γίνεται ακριβής μέτρηση ύψους, βάρους και περιμέτρου κεφαλής. Οι μεγάλες εκτροπές από τη καμπύλη αύξησης απαιτούν προσοχή.
Διάγραμμα 1. Βάρος - αγόρια |
Διάγραμμα 2. Ύψος – αγόρια |
Διάγραμμα 3. Βάρος - κορίτσια |
Διάγραμμα 4. Ύψος – κορίτσια |
Διάγραμμα 5. Περίμετρος κεφαλής -κορίτσια |
Διάγραμμα 6. Περίμετρος κεφαλής -αγόρια |
Διάγραμμα 7. ΒΜΙ – κορίτσια |
Διάγραμμα 8. ΒΜΙ - αγόρια |